Banderak

Frantziako bandera, Frantziako erreboluziotik ageri da eta hiru lerro bertikalez, neurri berekoez osaturik dagoena; urdin, gorri eta zuri kolorekoa. Urdinak eta gorriak Parisko armarrien kolororeak adierazten dituzte eta zuriak ordea, monarkia. Bandera hau, 1794ko otsailaren 15ean erabakitakoa da, hau da, Disenoa Lafayette markesak egin zuen, koloreak hainbat eratan osaturik zeudela, baina 1974ko otsailaren 15ean hontsat hartu zen nazio guztian zehar.
Frantziako borboiak hasieran bandera hori, bandera zuri oso batengatik hartu zuten eta ez hiru koloredun horrengatik. Baina Luis Felipek ( Frantziako azken monarka dena) horrela hartu zuen eta nazio guztirako horrela izatea eskatu eta bete egin zen.
Frantziar banderak kolore hauek eduki baino arinago hainbat bandera mota eduki zituen; Adibidetako bat Frantziak izan zuen lehen bandera "capa de San Martin" izan zen. Bandera honek ez zuen esanahi berezirik,  Bandera hauxe berezia zen kaxa batean zegoen marrazkien irudiari itsatsi zitzaion. Kaxa hori berezia izan zen, hantxe dukeek sartzen zuten dokumentu baliogarriengatik.

Alemaniako bandera 1949ko maiatzaren 23an erabakitakoa da Alemaniako Republika Federalagatik, neurri bereko hiru lerroz osaturik dagoena; beltza, gorria eta horia. Alemaniak lehen bi zatitan banatuta zegoen, horregatik, zati bakoitzak beren bandera zuen. Zati batek Alemaniako confederazioa zuen, besteak ordez, Alemaniako mendebaldekoa zuen, hain zuzen ere, 1949an berdinak izango zena.
Alemaniako bandera ez da beti berdina izan, hau da, Austro Produsiako gerratean banderak kolore gorria, beltza eta zuriak zituen, geroago Alemaniar imperioren bandera bilakatu zena. Bandera hau hartua izan zen Nazi Alemaniarrengatik 1933an.
Alemaniar banderaren kolore desberdinak eta egitura desberdinak beren esahaia dauka; kolore hauek, republikako demokrazian eta Alemaniako askatasunean dute esanhaia.

Austriako bandera 1945eko maiatzaren 1ean erabakitakoa da. Hiru lerroz osatutakoa, gorria goiko eta behekoa eta zuria erdikoa. Austriako bandera, munduko bandera zaharrenetariko bat da.Nobela legendarioaren arabera, austriako bandera Duque Leopoldorengatik sortu zen bandera hau 157-1194 rarte. Hasieran bandera hau gorria zen osorik, baina gerra batean, cruzaden denboraldian, gerlariek beren jantzi zuriekin gerratean zeudela, gorriz estali ziren beren odolagatik, horrela banderari gerriko zuri bat jarri zioten horren erakusgarri.
Baina nobela hori alde batera utzita, benetan gertatu zen istoria bestelakoa izan zen, benetan XIII mendean Federiko II.agatik 1210-1246 urte bitartean dago, Federiko lehen  dinastiako borboia izan zen, independentzia osoa nahi zuena beren herriarentzat.

Dopina kiroletan

Dopina, zientzian sortutako substantzia batzuk zainetatik sartu eta horrela errendimendu handiagoa lortzeko aurrerapena da.

Baina substantzia hau debekatuta dago kiroletan beren osasun arazoengatik.

Dopinak batetik kirolarien arteko parekotasuna hautsi egiten du eta bestetik, hasieran dopinak onurak ekar baditzake ere, gerora kalte handiak ekar diezaioke gorputzari.

Dopina lehen txirrindularitzan adibidez ez zegoen debekatuta, hau da trikimailutzat hartzen zen ezbeharra gertatu zen arte; Tom Simpson txirrindularia Frantziako Tourrean partaide zela, eta Mont Ventoux mendatea igotzen ari zela, hil egin zen dopineko substantzia asko zituelako gorputzean.Horren ondorioz dopina debekatuta geratu zen.

Kirolariek dopina erabiltzen dute hainbat arrazoirengatik:

Lehen arrazoia, kirolariek beraien markak hobetu ahal izateko erabiltzen dute dopina ( lehen esan dugun bezala Tom Simpsonek dopina erabili zuela beren marka hobetzeko.

Mediku ematologoek diotenez, kirolariek dopinaren bitartez globulu gorriak gehitu eta horrela oxigeno gehiago garraia dezakete; beraz, etekin fisikoa handitu egiten da, ahalmen aerobikoa hobetzen delako.

Hainbat adituren ustetan, kirol desberdinetako kirolariek dopina hartzen dute ez dakizkitelako zein ondorio kaltegarri izan ditzakeen; ( gihar uzkurdurak, arazo psikologikoak…)

Kirolari batzuek badakite odola ateraz ikus dezaketela dopina hartu baden edo ez, baina badaude beste substantzia batzuk dopinaren ondoren har daitezkeenak horrela dopinaren maila gutxituz, baina horrela bada ere, ikus dezakete dopina hartu baden ala ez.

Proposatzen diren irtenbideak hauexek dira:

EPO-a substantzia natural bat da eta honek beste substantzia kaltegarri asko baino hobea da, horrela dopinean substantzia kaltegarriak baino osasuntsuagoa dela esango genuke.Baina substantzia hau debekatuta dago nahiz eta beste substantziak baino hobea izan.

Txirrindularitzako(Frantziar Tourreko) adituek diotenez iruzurgileak topatu behar direla dio, horrela substantzia gehiagorik ez egoteko.

Beste irtenbideetako bat, zigorrak handitzea litzateke; hainbat hile edo urteko denbora baino, bizitza osoko zigorra egin beharko ziren.

Azkeneko irtenbideetako bat, kirolari guztiei dopinak izan ditzakeen ondorioak adieraztea da, horrela kirolariek ikusteko ekarri ditzaketen kaltegarritasunak. Beraiek hartu ez dezaten.

espazioaren ustipena

 

• Karrera espazialaren hasiera:

Bigarren mundu gerraran (1945) teknologia eta zientzilariak alemaniar susiriak Estatu Batuen eta (Union Sovietica)  menpetan jausi ziren momentu horretan bi nazioren borroka hasi zen nor besteak baino indar gehiago edukitzeko.
Hauxe hainbat faktoreri egiten dio erreferentzia, alegia, politikari, gehiengoa gobernuaren ideologia desberdinak kontuan hartzen zirela jakinda, hala nola; nazioaren autoestimua eta base militarra.

Lehenengo zientzilariak hasi ziren susiriez hitz egiten, ibilgailu espazialei buruz, Alemaniarrak izan ziren V2-a ere asmatu zutenak.
Alemaniaren indarra oso txikia zen Estatu Batuetako indarrarekin konparatuz, hainbat txoko militar deusestatu.
( Union Sovietica) satelite ezberdinak egiten hasi ziren eta sei mila alemaniarren laguntzaz, bahitutakoak, eta Sovieterko ingenieroez

• Lehenengo sateliteak:

Nikita Krusch 1953 hildakoa, ematen zuenez ekonomiko eta teknologiko estrategiak, kontra egiten  ari zela Estatu Batuekin. Baina oraindk ere, Sovieteri aurka egin behar zion, horrtetarako 6.garren plana martxan jarri hasi zen, pisu handiko industriari eta etxebizitza berriei kontuan hartuz.

 1957aren urriarten 4an lehenengo orbitako satelitea eraikitzen dute zientzilariek Sputnik deiturikoa. Esfera metaliko honek 83,6 kg-ko pisua zuen, 28.000 km/hr-ak gainditzen zuelarik
1957 azaroaren 3an URRS-ak bigarren ilargi artifizial bat eraikitzen du Sputnik baino obea dena; sputnik 2 deitua Laika txakurra eraman zuena.
1958ko urtarrilaren 31an sputnik satelitea espazioara bidali egiten dute. Honi " sateliteen mendea " deituz.
Ameriketako zientzilariek eraiki zuten proiektu handienetako bat "merkuri" deiturikoa izan zen.
1959n arrakasta handia izan zuten Sovietikoak, baraiek espaziora bidali baizuten lunik1 deituriko satelitea grabitateari kontra eginez baina irailean lunik 2garrena gainditu zuen kontrolatu al zelako makina elektronikoez.
Urriaren 4an Lunik 3a izan zen jakin zutela lurraren satelite naturala kanpo magnetiko bat zuela jakiteko, astronautek beren biziak arriskatu zuten ez zutelako gerrikorik radiazinoetarako. Urte hau "luniks Sovietikoen" urtea bezala ezagutzen da.
1960ko martxoaren 11an, liderra agertzen dira Estatu Batuak Errusiari emaniko golpearengatik. Pioner 5garrena senale irrati elektrikoa baimendu ziotena, beste bat Tiros 1-a izan zen lehenengo satelite meteorologikoa izen zen; urte honek "garaipenaren" urtea bezala ezagutzen da.

• Gizona espazioan:

Lehenengoak Errusiakoak izan ziren, gizonak espaziora bidali eta bueltan osorik agertu ziren. Beste esperimentutakoa izan zen animaliekin  pobrak egitea, eta bere fruitua eman zuen.
Honela urte hori "Gizon espazialen mendea" deitzen zaio.
Yuri Gagarin indar hegaldien gizona, lehena izan zen lurraren orbitara igarotzen, Vostok 1-ean.
Estatu Batuak liderra galtzen zioazen eta merkuri proiektua bere fruituak eman behar zituan, horrela 1961eko maiatzan Libertad 7 an lurraren suborbitararte heldu ziren. Baina geroago otsailaren 1962an Jonh Glenn  merkuri 6-arekin hiru bira eman zituen lurraren orbitan

Adolf Hitler

ADOLF HITLER


Adolf Hitler Austrian jaio, 1889ko apirilaren 20an eta berlinen, 1945eko apirilaren 30an hil zen.
Austriako  diktadore alemaniarra zen, nazionalsozialismo izeneko idelogiaren sortzaile eta bultzaile nagusia. Alemaniako langile alderdi burua eta hirugarren  Hirugarren Reicheko.
Bere bizitzari zerbait azalduko dizuet:
Lehen mundu gerran gudukatu zen eta Alemaniako burdinazko gurutzea eman zioten bitan.
Porrot egin zuen estatu-kolpea egin zuen Munichen. Hala ere, epaitu ondoren eman zioten espetxe zigorra urte batekoa bakarrik adierazu zitzaion.

Adolf Hitler hirugarren Reicherra izendatu zuten hainbat gauzengatik:

Kartzelari izendatu zuten, botere guztiak Reichsfurherrek hartuz.
Beste alderdi guztiak legez kanpo jarri, demokrazia ezabatu eta polizia berezia eratu.
Juduak eta ezkertiarrak (komunistak batez ere) jazarri zituen, bere ustez bi taldeok Versailleseko kapitulazioaren eta alemaniarren ezbehar guztien errudunak zirelakoan.
 Handik gutxira, Franco diktadoreari lagundu zion Espainiako gerran eta bere agindupeko hegazkinek Gernikako bonbardaketa burutu zuten. Ekintza hura probalekua izan zen Mundu Gerrarako.

Bigarren mundu gerrataz bera egindako hainbat gauza alatzeko:

Polonia ere inbaditu zuenean, Frantziak eta Erresuma Batuak gerra aldarrikatu zioten Alemaniari. Bost astean Frantzia menderatu zuen Alemaniak, taktika militarraz baliatuz. Hitlerrek Errusiari eraso egiteko agindu zuen,  Britainia Handiaren kontrako guda irabazita zeukalakoan, baina Alemaniar ekialdeko kanpaina erdi-porrota izan zen,

faraday-en biografia

Michae Faray elektromagnetismoa eta elektrokimika ikasi zituen fisiko eta kimiko britaniarra da, Ingalaterran jaio 1791ko irailaren 22 eta Ingalaterran hil 1867ko abuztuaren 25an.

Faraday ezaguna da generadore eta motore elektrikoak eraikitzea ahalbidetu baitu honek, edo elektrolisiaren legeengatik, bera baita elektromagnetismoaren eta elektrokimikaren benetako sortzaile.

Bere garaiko beste ikertzaile batzuen antzera, Faraday eremu magnetikoen bidez korronte elektrikoak sortzen saiatu zen. Hala ere, korronte elektrikoaren indukzioa sortzeko eremu magnetiko aldakorrak behar direla frogatu ahal izan zuen.

Michael lanean hasi beharrean izan zen eta Londresko azaleztatzaile batekin ofizioa ikasten hasi zen. Han aritu zen 7 urtetan, zientziari buruzko liburu asko irakurri zuen eta, horrekin batera, elektrizitatearekin zerikusia zuten esperimentuak ere burutu zituen, zientziarako grina betirako piztu zitzaiolarik.

6.Printzipio adierazi zituen bere karreran eta esperientzian zehar:

• Beti eraman behar da libreta txiki bat, oharrak edozein momentutan hartu ahal izateko. 
• Komeni da posta trukea erruz erabiltzea.
• Kolaboratzaileak izatea komeni da, ideiak elkar trukatu ahal izateko.
• Eztabaidei ekidin.
• Entzundako guztia egiaztatu.
• Ez orokortu arin-arinka; ahalik eta zehatzen hitz egin eta idatzi.